Σχόλια/προτάσεις της Ένωσης Νομικών Μεταναστευτικού Δικαίου “IMMIGRATIO” στη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών & Διοικητικής Ανασυγκρότησης με τίτλο «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΩΔΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ … ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»
Άρθρο 1– Αντικατάσταση του άρθρου 1Α του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας
Το άρθρο 1Α του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας αντικαθίσταται ως εξής:
«Με δήλωση και αίτηση, λόγω γέννησης και φοίτησης ή φοίτησης σε σχολείο στην Ελλάδα»
Άρθρο 1Α
1. Τέκνο αλλοδαπών που γεννιέται στην Ελλάδα θεμελιώνει δικαίωμα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας υπό τις εξής προϋποθέσεις:
α) της εγγραφής του στην Α’ τάξη ελληνικού σχολείου της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και της συνέχισης παρακολούθησης αυτού κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης – αίτησης της παραγράφου 4.
β) της προηγούμενης συνεχούς νόμιμης διαμονής του ενός εκ των γονέων του επί πέντε τουλάχιστον έτη πριν από τη γέννησή του.
Αν το τέκνο γεννήθηκε πριν τη συμπλήρωση της ως άνω πενταετούς διαμονής, το δικαίωμα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας θεμελιώνεται με την συμπλήρωση δεκαετούς συνεχούς νόμιμης διαμονής του γονέα.
γ) της νόμιμης διαμονής των γονέων του και της κατοχής από έναν τουλάχιστον εξ αυτών ενός εκ των κατωτέρω τίτλων διαμονής κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης – αίτησης της παραγράφου 4:
γα) άδειας επί μακρόν διαμένοντος, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του π.δ. 150/2006 (160 Α΄) ή άδεια διαμονής επί μακρόν διαμένοντος σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 40 του ν. 3731/2008 (26 Α΄) ή άδεια διαμονής που προβλέπεται στο άρθρο 89 του ν. 4251/2014 (80 Α΄), όπως ισχύει,
γβ) άδειας διαμονής αόριστης διάρκειας ή δεκαετούς διάρκειας σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2910/2001 (91Α΄), της παραγράφου 2 του άρθρου 91 του ν. 3386/2005 (212 Α΄), της παραγράφου 1 του άρθρου 39 του ν.3731/2008 (263 Α΄) και του άρθρου 138 του ν. 4251/2014 (80 Α΄), όπως ισχύουν.
γγ) εγγράφου πιστοποίησης μόνιμης διαμονής πολίτη της Ε.Ε. με βάση τις διατάξεις του π.δ. 106/2007 (135 Α΄),
γδ) τίτλου διαμονής αναγνωρισμένου πολιτικού πρόσφυγα ή καθεστώς επικουρικής προστασίας σύμφωνα με τις διατάξεις των προεδρικών διαταγμάτων 61/1999 (63Α΄), 96/2008 (152Α΄), 114/2010 (195 Α΄) και 113/2013 (146 Α΄) όπως ισχύουν ή τίτλο διαμονής ανιθαγενούς,
γε) ειδικού δελτίου ταυτότητας ομογενούς (Ε.Δ.Τ.Ο.) συνοδευόμενο από ισχύουσα άδεια διαμονής ενιαίου τύπου (Α.Δ.Ε.Τ.) ή άλλον τίτλο νόμιμης διαμονής ομογενούς,
γστ) άδειας διαμονής δεύτερης γενιάς σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 108 του ν. 4251/2014 (80 Α΄),
γζ) δελτίου μόνιμης διαμονής μέλους οικογένειας Έλληνα ή πολίτη της Ε.Ε.
Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης μπορεί να τροποποιούνται, αντικαθίστανται ή καταργούνται οι τίτλοι οριστικής διαμονής που αναφέρονται ανωτέρω και να προστίθενται νέοι τίτλοι νόμιμης διαμονής.
2. Ανήλικος αλλοδαπός που κατοικεί μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα θεμελιώνει δικαίωμα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας λόγω φοίτησης σε ελληνικό σχολείο, εφόσον έχει ολοκληρώσει επιτυχώς την παρακολούθηση είτε εννέα τάξεων είτε έξι τάξεων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η φοίτηση στο νηπιαγωγείο δεν προσμετράται. Η επιτυχής ολοκλήρωση της απαιτούμενης φοίτησης αποδεικνύεται με σχετική βεβαίωση της αρμόδιας αρχής.
3. Αλλοδαπός που κατοικεί μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα και είναι απόφοιτος Τμήματος ή Σχολής ελληνικού ΑΕΙ ή ΤΕΙ θεμελιώνει δικαίωμα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας εφόσον διαθέτει απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα. Η δήλωση-αίτηση της παραγράφου 4α υποβάλλεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριών ετών από την ημερομηνία αποφοίτησης από Τμήμα ή Σχολή ελληνικού ΑΕΙ ή ΤΕΙ.
4. α. Για την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας υποβάλλεται όσον αφορά στο δικαίωμα που θεμελιώνεται κατ΄ εφαρμογή της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου κοινή δήλωση-αίτηση από τους γονείς του τέκνου και όσον αφορά στο δικαίωμα που θεμελιώνεται κατ΄ εφαρμογή των παραγράφων 2 και 3 σχετική δήλωση-αίτηση από τον ίδιο τον αλλοδαπό.
Η δήλωση-αίτηση κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας καθώς και τα σχετικά δικαιολογητικά υποβάλλονται στην αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στην οποία υπάγεται διοικητικά ο δήμος της διαμονής του/των αιτούντα/ων.
β. Τη δήλωση-αίτηση της προηγούμενης παραγράφου του παρόντος άρθρου υποβάλλει στην περίπτωση τέκνου μονογονεϊκής οικογένειας ή τέκνου δικαιούχου διεθνούς προστασίας (αναγνωρισμένου πρόσφυγα, προσώπου που έχει υπαχθεί σε καθεστώς επικουρικής προστασίας ή ανιθαγενούς), ο εναπομείνας γονέας ή αυτός στον οποίο έχει ανατεθεί η επιμέλεια του ανηλίκου, εφόσον συντρέχουν στο πρόσωπο του οι λοιπές σχετικές προϋποθέσεις. Σε περιπτώσεις ασυνόδευτων ανηλίκων τη δήλωση-αίτηση υποβάλλει ο επίτροπος ή ο εκπρόσωπος του ανηλίκου που έχει νόμιμα ορισθεί.
5. α. Ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εντός έξι μηνών από την υποβολή της δήλωσης-αίτησης των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος άρθρου, με απόφασή του, περίληψη της οποίας δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εντέλλεται τον οικείο δήμο να εγγράψει τον ανήλικο αλλοδαπό, στο δημοτολόγιο του. Η ελληνική ιθαγένεια αποκτάται από την δημοσίευση της σχετικής περίληψης.
β. Ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εντός ενός έτους από την υποβολή της δήλωσης-αίτησης της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου, με απόφασή του, περίληψη της οποίας δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εντέλλεται τον οικείο δήμο να εγγράψει τον ενήλικο αλλοδαπό, στο δημοτολόγιο του. Η ελληνική ιθαγένεια αποκτάται από την δημοσίευση της σχετικής περίληψης.
Η αίτηση απορρίπτεται αν συντρέχει ποινικό κώλυμα, κατά την περίπτωση β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 5 ή λόγοι δημόσιας ή εθνικής ασφάλειας κατά το άρθρο 5Β. Η διερεύνηση της συνδρομής των αρνητικών προϋποθέσεων του προηγούμενου εδαφίου διενεργείται με ανάλογη εφαρμογή της προβλεπόμενης στην παράγραφο 2 του άρθρου 7 διαδικασίας και εντός προθεσμίας έξι μηνών. Η σχετική διαδικασία και προθεσμίες αναστέλλονται σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 31.
6. α. Στην περίπτωση που η δήλωση-αίτηση κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας, που προβλέπεται κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος άρθρου, δεν υποβλήθηκε από κοινού από τους γονείς ή από τον ανήλικο αλλοδαπό, αντίστοιχα, ο αλλοδαπός που εξακολουθεί να διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα υποβάλλει τη σχετική δήλωση-αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στην οποία υπάγεται διοικητικά ο δήμος της διαμονής του, μέχρι τη συμπλήρωση του 21ου έτους της ηλικίας του.
β. Στην περίπτωση που η κτήση ιθαγένειας λόγω φοίτησης, κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, θεμελιώνεται χρονικά μετά την ενηλικίωση του τέκνου και μέχρι την ηλικία των 23 ετών, ο ενήλικος αλλοδαπός που εξακολουθεί να διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα υποβάλλει τη σχετική δήλωση-αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στην οποία υπάγεται διοικητικά ο δήμος της διαμονής του, εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριών ετών από την ημερομηνία συμπλήρωσης εννέα τάξεων ελληνικού σχολείου ή των έξι τάξεων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
γ. Στις ανωτέρω περιπτώσεις ακολουθείται αναλογικά η διαδικασία των διατάξεων της παραγράφου 5β του παρόντος άρθρου. Η ελληνική ιθαγένεια αποκτάται και στις περιπτώσεις αυτές από την ημερομηνία δημοσίευσης της περίληψης της απόφασης του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
7. Το τέκνο αλλοδαπού, ο οποίος αποκτά την ελληνική ιθαγένεια κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, καθίσταται Έλληνας χωρίς άλλη διατύπωση, αν κατά την ημερομηνία κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας από τον γονέα του είναι ανήλικο και άγαμο.
8. Δεν συνιστούν κατά την έννοια του παρόντος άρθρου τίτλο νόμιμης διαμονής δελτία, βεβαιώσεις υποβολής δικαιολογητικών ή άλλα έγγραφα που επιτρέπουν την προσωρινή διαμονή του κατόχου τους μέχρι την κρίση του αιτήματός του από την αρμόδια διοικητική ή δικαστική αρχή ή την ολοκλήρωση της εκκρεμούς διοικητικής διαδικασίας.
9. Τα στοιχεία ταυτότητας του αιτούντος ενήλικου αλλοδαπού ή του ανήλικου αλλοδαπού, καθώς και η ύπαρξη της συγγενικής σχέσης του ανήλικου για τον οποίο υποβάλλεται δήλωση – αίτηση κτήσης ιθαγένειας με τους γονείς του, αποδεικνύονται από ληξιαρχική πράξη γέννησης της ημεδαπής, είτε από πιστοποιητικό γέννησης ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο πιστοποίησης του ληξιαρχικού συμβάντος της γέννησής του, που εκδίδουν οι αρμόδιες αρχές του κράτους προέλευσής του και από τα σχετικά δικαιολογητικά που πιστοποιούν τη συγγενική σχέση.
Αν ο αλλοδαπός είναι δικαιούχος διεθνούς προστασίας ως πολιτικός πρόσφυγας ή έχει υπαχθεί σε καθεστώς επικουρικής προστασίας ή είναι ανιθαγενής και αδυνατεί να προσκομίσει πιστοποιητικό γέννησής του, αρκεί η πράξη αναγνώρισής του ως πολιτικού πρόσφυγα, υπαγωγής του στο καθεστώς επικουρικής προστασίας ή το οικείο δελτίο ανιθαγενούς αντίστοιχα.
Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης μπορεί να προστίθενται, καταργούνται ή τροποποιούνται τα αναγκαία έγγραφα για την υποβολή των δηλώσεων – αιτήσεων κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας του παρόντος άρθρου
10. Εφόσον ο αιτών είναι ενήλικος δύναται με υπεύθυνη δήλωση που συνοδεύει τη σχετική αίτηση-δήλωση να προβεί σε εξελληνισμό των ονοματεπωνυμικών του στοιχείων.
11. Για την υποβολή των προβλεπόμενων στο παρόν άρθρο δηλώσεων-αιτήσεων κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας καταβάλλεται παράβολο.
Σε θετική κατεύθυνση οι επιμέρους ρυθμίσεις. Φαίνεται ότι απαιτείται νόμιμη διαμονή και των δύο γονέων, κάτι το οποίο είναι αντίθετο με την αρχική διακήρυξη των σχετικών προϋποθέσεων – να διευκρινιστεί. Υπερβολικά αυστηρή η απαίτηση για κατοχή από έναν εκ των γονέων των τίτλων διαμονής που αναφέρονται υπό γ). Ορθή η πρόβλεψη περί προθεσμιών (6 μηνών ή 1 έτους) που αφορούν τη διοίκηση, συγκεντρώνοντας όμως λίγες πιθανότητες για την τήρηση της (με βάση τη μέχρι σήμερα εμπειρία αναφορικά με τη συμμόρφωση των Αρχών σε τυχόν προθεσμίες που τους αφορούν).
Άρθρο 2– Μεταβατικές διατάξεις
1. Στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρου 1Α του ΚΕΙ, όπως αυτό τροποποιείται με το άρθρο 1 του παρόντος και υπό τις εκεί προβλεπόμενες προϋποθέσεις εμπίπτουν και τα τέκνα αλλοδαπών που έχουν ήδη γεννηθεί στην Ελλάδα και είναι ανήλικα κατά το χρόνο δημοσίευσης του παρόντος.
2. Αιτήσεις κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας δυνάμει των παραγράφων 1 έως και 6 του άρθρου 1Α του ΚΕΙ, όπως αυτό είχε προστεθεί με την παράγραφο 2 του άρθρου 1 του ν. 3838/2010 και ίσχυε μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου και του άρθρου 24 του ν. 3838/2010, που εκκρεμούν είτε στις αρμόδιες υπηρεσίες των οικείων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων είτε στις αρμόδιες υπηρεσίες των οικείων Δήμων εξετάζονται υπό τους όρους του άρθρου 1Α του ΚΕΙ, όπως αυτό τροποποιείται με το άρθρο 1 του παρόντος νόμου, πλην της καταβολής του προβλεπόμενου παραβόλου.
Όσον αφορά στις προαναφερόμενες εκκρεμείς αιτήσεις, που εξετάζονται κατά προτεραιότητα, οι κατά περίπτωση απαιτούμενες προϋποθέσεις κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας, δυνάμει του άρθρου 1Α του ΚΕΙ όπως αυτό τροποποιείται με το άρθρο 1 του παρόντος νόμου, θα πρέπει να συντρέχουν κατά το χρόνο δημοσίευσης του παρόντος.
3. Στους αλλοδαπούς οι οποίοι κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου ικανοποιούν τις προϋποθέσεις της παρ. 2, 3 και 6β του άρθρου 1Α ΚΕΙ και έχουν ήδη ενηλικιωθεί, χορηγείται προθεσμία τριών (3) ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος για να υποβάλουν τη σχετική δήλωση-αίτηση που προβλέπεται από τις διατάξεις αυτές. Η ιθαγένεια αποκτάται από τη δημοσίευση της περίληψης της σχετικής απόφασης του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως με βάση τους όρους και τη διαδικασία που προβλέπεται στις διατάξεις της παρ. 5β του άρθρου 1Α του ΚΕΙ.
4. Από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου καταργείται το άρθρο 24 του Ν. 3838/2010.
Ορθή η ρύθμιση για εξέταση των εκκρεμών αιτήσεων, η οποία όμως εμφανίζει πρακτικές αδυναμίες εφαρμογής (μεταφορά φακέλων από τους Ο.Τ.Α. στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, αναζήτηση των αιτούντων έπειτα από έως και πέντε χρόνια για προσκόμιση τυχόν δικαιολογητικών κ.λπ.). Θα μπορούσε η εν λόγω πρόβλεψη να περιλαμβάνει την υποχρέωση του τότε αιτούντος να υποβάλλει αίτηση για επανεξέταση του αιτήματός τους (ενδεχομένως ορισμένοι είτε να έχουν αναχωρήσει από τη χώρα είτε να μην επιθυμούν τη χορήγηση ιθαγένειας ενώ όσοι επιθυμούν θα γνωστοποιούσαν με τον τρόπο αυτό πρόσφατα στοιχεία επικοινωνίας τους).
Στις μεταβατικές διατάξεις θα έπρεπε να ενσωματωθεί διάταξη για τη διεκπεραίωση εκκρεμών αιτημάτων πολιτογράφησης (αλλογενών αλλά κυρίως ομογενών), χιλιάδες εκ των οποίων έχουν φτάσει σε χρόνο αναμονής τα 5 έτη.
Άρθρο 4– Σύσταση επιτροπής για σύνταξη Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας
1. Στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης συνιστάται επιτροπή για τη σύνταξη Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας, η οποία αποτελείται από:
α) τον Γενικό Γραμματέα Πληθυσμού και Κοινωνικής Συνοχής, ως Πρόεδρο,
β) τον Νομικό Σύμβουλο του οικείου Υπουργείου
γ) έναν ομότιμο Καθηγητή με ειδικότητα στο Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο,
δ) έναν Καθηγητή με ειδικότητα στο Δημόσιο Δίκαιο,
ε) τον Προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης Ιθαγένειας και Μεταναστευτικής Πολιτικής,
στ) τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Ιθαγένειας,
ζ) πρόσωπο που υποδεικνύεται από τον Συνήγορο του Πολίτη,
η) πρόσωπο που υποδεικνύεται από την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου,
θ) έναν προϊστάμενο Διεύθυνσης Αστικής Κατάστασης Αποκεντρωμένης Διοίκησης,
Ως μέλη της γραμματείας της επιτροπής ορίζονται δύο υπάλληλοικατηγορίας ΠΕ της Διεύθυνσης Ιθαγένειας.
2. Tο σχέδιο του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας που θα συντάξει η επιτροπή του παρόντος άρθρου θα υποβληθεί στη Βουλή για να κυρωθεί κατά τη διαδικασία που προβλέπει το άρθρο 76 παράγραφος 6 του Συντάγματος.
3. Η επιτροπή, της οποίας τα μέλη δεν λαμβάνουν κανενός είδους αμοιβή ή αποζημίωση, συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Με την ίδια απόφαση ορίζεται ο χρόνος περάτωσης του έργου, οι ειδικοί εισηγητές και τα μέλη της γραμματείας της επιτροπής και ρυθμίζονται θέματα που αναφέρονται στη λειτουργία, στη διοικητική μέριμνα και τη γραμματειακή υποστήριξή τους. Από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης θα καλυφθούν τα έξοδα μετακίνησης μελών της επιτροπής που τυχόν κατοικούν εκτός Αθηνών.
Για ποιο λόγο ακριβώς συστήνεται επιτροπή για σύνταξη Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας, αφού μάλιστα οι παρούσες αλλαγές αναθεωρούν σε πολλά σημεία τον ίδιο; Υπάρχουν άλλες, επιβεβλημένες αλλαγές οι οποίες δεν συμπεριλαμβάνονται στο υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου;
Άρθρο 8
Παράγραφος 5. Το τρίτο, τέταρτο και πέμπτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 19 του ν. 4251/2014, αντικαθίστανται ως εξής:
«Αίτημα χορήγησης άδειας για εξαιρετικούς λόγους εξετάζεται μόνον εφόσον ο ενδιαφερόμενος πολίτης τρίτης χώρας προσκομίζει: (α) θεώρηση εισόδου η οποία έχει χορηγηθεί από ελληνική προξενική αρχή τουλάχιστον τρία έτη πριν την υποβολή αίτησης ή (β) οριστικό τίτλο διαμονής, ανεξάρτητα από την αρχή εκδόσεώς του, του οποίου η ισχύς έχει λήξει, (γ) διαβατήριο σε ισχύ, (δ) παράβολο ύψους 300 ευρώ, καθώς και (ε) έγγραφα που στοιχειοθετούν ότι έχει αναπτύξει ιδιαίτερους δεσμούς με τη χώρα οι οποίοι καθιστούν αναγκαία την παραμονή του εντός της ελληνικής επικράτειας. Κατ’ εξαίρεση δεν απαιτείται η προσκόμιση των υπό στοιχείου α’ και β’ εγγράφων, εφόσον ο ενδιαφερόμενος αποδεικνύει με έγγραφα βέβαιης χρονολογίας το πραγματικό γεγονός της διαμονής του στη χώρα για επτά τουλάχιστον συνεχή έτη Με απόφασή του ο Υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, μπορεί να καθορίζει τα έγγραφα βέβαιης χρονολογίας που αποδεικνύουν την επταετή συνεχή παραμονή του αιτούντος στη χώρα, καθώς και να ορίζει περιοριστικά τους λόγους παραπομπής στις Επιτροπές του άρθρου 134 του παρόντος.»
Σωστός ο περιορισμός των ετών διαμονής στην Ελλάδα (από 10 σε 7).
Παράγραφος 6. Στο άρθρο 19 του ν. 4251/2014, προστίθεται παράγραφος 9 ως εξής:
«9. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης χορηγείται άδεια διαμονής, για εξαιρετικούς λόγους σε πολίτη τρίτης χώρας που κατείχε άδεια διαμονής στην Ελλάδα για πέντε τουλάχιστον έτη κατά την τελευταία δεκαετία πριν την υποβολή της σχετικής αίτησης.
Η σχετική αίτηση υποβάλλεται στην υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης του τόπου διαμονής του ενδιαφερομένου, εντός διαστήματος δύο ετών από τη λήξη της τελευταίας άδειας διαμονής ή σχετικής απορριπτικής απόφασης επί αιτήματος ανανέωσης άδειας διαμονής.
Προϋπόθεση για την υποβολή αίτησης στις περιπτώσεις αυτές είναι:
i) η κατοχή διαβατηρίου, έστω και εάν αυτό έχει λήξει. Άδεια διαμονής χορηγείται και στις περιπτώσεις διαπιστωμένης αντικειμενικής αδυναμίας εφοδιασμού του ενδιαφερόμενου με διαβατήριο, εφόσον αυτό διαπιστώνεται, κατόπιν αιτιολογημένης αίτησης του ενδιαφερομένου και γνώμης της αρμόδιας Επιτροπής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 6 του ν. 4251/2014.
ii) η κάλυψη πλήρους ασφάλισης ασθενείας, σύμφωνα με την περίπτωση ε’ του άρθρου 6 του παρόντος, είτε από ασφάλιση του ιδίου είτε από ασφάλιση του συζύγου.
iii) η καταβολή παραβόλου ύψους 300 ευρώ.
Ειδικά για την εκπλήρωση της υπό στοιχείο (ii) προϋπόθεσης, οι ενδιαφερόμενοι έχουν τη δυνατότητα να προβούν σε εξαγορά των απαιτούμενων ημερών ασφάλισης προκειμένου να έχουν πλήρη ασφάλιση ασθενείας.
Εφόσον τα δικαιολογητικά είναι πλήρη με την κατάθεση της αίτησης χορηγείται βεβαίωση κατάθεσης σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 8 παρ. 5 του παρόντος.
Η άδεια διαμονής είναι διετούς διάρκειας και ανανεώνεται μόνο για έναν από τους λόγους του παρόντος Κώδικα.
Για τις άδειες διαμονής της παρούσας, ισχύουν τα οριζόμενα στην παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου.
Αιτήσεις για εξαιρετικούς λόγους που υποβλήθηκαν και εκκρεμούν στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος, εξετάζονται, χωρίς παραπομπή στις Επιτροπές του άρθρου 134 παράγραφος 1 του παρόντος, εφόσον αποδεικνύεται πενταετής νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα κατά την τελευταία δεκαετία πριν την υποβολή του σχετικού αιτήματος κατά τη στιγμή της εξέτασης του αιτήματος.»
Αν και σε θετική κατεύθυνση (αποφυγή μετάβασης στο Υπουργείο Εσωτερικών), η μεταφορά της εν λόγω αρμοδιότητας στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις δημιουργεί αναπόφευκτα προβληματισμό. Οι αδυναμίες που αυτές εμφανίζουν τόσο σε υποδομές όσο και σε κατάλληλο προσωπικό (χωρίς αυτό να αφορά απαραίτητα τον αριθμό των υπαλλήλων) αλλά και η έλλειψη προηγούμενης εμπειρίας στην αντιμετώπιση αντίστοιχων αιτημάτων, μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετική κατεύθυνση από αυτή που επιθυμεί ο νομοθέτης (τυχόν εσφαλμένη συνεκτίμηση σε περίπτωση ύπαρξης λόγων δημόσιας τάξης, απαίτηση για προσκόμιση εγγράφων σε υπερβολικό βαθμό ώστε να θεμελιωθούν οι δεσμοί με τη χώρα κ.λπ.). Περαιτέρω, σημαντικό βήμα η χορήγηση βεβαίωσης κατάθεσης και η πρόβλεψη για διάρκεια άδειας 2 ετών. Προβληματισμός για την απαίτηση κάλυψης πλήρους ασφάλειας ασθενείας με εξαγορά του απαιτούμενου χρόνου (σε αντίθεση με προηγούμενες εξαγγελίες για τις αρνητικές συνέπειες της εξαγοράς αλλά και λόγω των γραφειοκρατικών δυσκολιών που θα προκύψουν λόγω της εμπλοκής στη διαδικασία και των αρμόδιων ασφαλιστικών φορέων). Επίσης, σημειωτέων ότι η εν λόγω ρύθμιση φαίνεται να αποτελεί μία πάγια διαδικασία νομιμοποίησης, η οποία κατ’ αρχήν έρχεται αντιμέτωπη με σειρά άλλων, οριζόντιων μάλιστα ρυθμίσεων, του ισχύοντος Κώδικα (τήρηση προθεσμιών για την ανανέωση των αδειών διαμονής, επιβολή προστίμων κ.λπ.). Ορθότερο θα ήταν είτε η διάταξη να έχει καταληκτικό χρονικό σημείο εφαρμογής (ως μεταβατική, με δικαιούχους π.χ. όσους εξέπεσαν της νομιμότητας κατά τα έτη 2013, 2014 και 2015) είτε να έχει περιορισμένη προθεσμία για υποβολή της αίτησης (ως πάγια, εντός διμήνου από τη λήξη της προηγούμενης άδειας ή την απόρριψη του αιτήματος). Τέλος, πολύ θετική ρύθμιση για την εξέταση των εκκρεμών αιτημάτων χωρίς παραπομπή στις επιτροπές.
Παράγραφος 10. Στην παράγραφο 4 του κεφαλαίου Β του άρθρου 20 του ν. 4251/2014, προστίθεται περίπτωση γ΄ ως εξής:
«γ. οι απευθείας ανιόντες των συζύγων.».
Θετική προσθήκη για τους απευθείας ανιόντες των συζύγων.
Παράγραφος 22. Το άρθρο 108 του ν. 4251/2014 αντικαθίσταται ως εξής:
«Σε ενήλικες πολίτες τρίτων χωρών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς έξι τάξεις ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα, πριν τη συμπλήρωση του 23ου έτους της ηλικίας τους, εφόσον προσκομιστούν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, χορηγείται άδεια διαμονής πενταετούς διάρκειας κατά παρέκκλιση των διατάξεων των άρθρων 88 επ. του παρόντος και υπό την επιφύλαξη της περίπτωσης γ’ του άρθρου 6 του παρόντος. Η άνω άδεια παρέχει στον κάτοχό της τα δικαιώματα του άρθρου 97, ανανεώνεται για πέντε έτη κάθε φορά, με μόνη υποχρέωση την προσκόμιση της προηγούμενης άδειας διαμονής.
Η εν λόγω άδεια, μπορεί να ανανεωθεί, υπό τους όρους του παρόντος Κώδικα, οποτεδήποτε κατά το διάστημα ισχύος της, για την υπαγωγή στο καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος.
Η άδεια διαμονής ανακαλείται ή δεν ανανεώνεται, εάν συντρέχουν στο πρόσωπο του κατόχου οι λόγοι που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 93.»
Χρήσιμη πρακτικά η “συγχώνευση” των δύο προηγούμενων ρυθμίσεων αναφορικά με τη δεύτερη γενιά (ανθρωπιστικοί λόγοι με φοίτηση, άδεια διαμονής δεύτερης γενιάς), αφού θα περιορίσει την ταλαιπωρία των αιτούντων και την επιβάρυνση των υπηρεσιών. Θετική η αύξηση του ορίου ηλικίας στα 23 έτη.
Παράγραφος 27
Η προθεσμία υποβολής αιτήματος για την υπαγωγή στο καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 138 παρ. 13 παρατείνεται έως τις 31-12-2015.
Σημαντική, δίκαιη και αναμενόμενη η παράταση υποβολής αιτημάτων με μειωμένο εισόδημα για την υπαγωγή στο καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος, δεδομένου ότι πολλοί υπήκοοι τρίτων χωρών συγκεντρώνουν αυτές τις προϋποθέσεις αλλά και επιθυμούν να υπαχθούν στο εν λόγω καθεστώς.
Παράγραφος 28
Σε περιπτώσεις γέννησης τέκνου στην Ελλάδα έως την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου από γονέα που διαμένει στη χώρα με άδεια διαμονής, στον έτερο γονέα μπορεί να χορηγηθεί άδεια διαμονής για οικογενειακή επανένωση, κατά παρέκκλιση των προϋποθέσεων του άρθρου 70 παρ. 1 του Ν.4251/2014.
Φαίνεται να οδηγούμαστε, επιτέλους, σε τελική επίλυση αυτού του χρόνιου προβλήματος, με την επικείμενη νομιμοποίηση των συζύγων – μητέρων υπηκόων τρίτων χωρών. Απαιτείται νομοτεχνική βελτίωση, προκειμένου η εν λόγω διάταξη να συγκεντρώνει ξεκάθαρα τα χαρακτηριστικά της μεταβατικής (ναι μεν προϋπόθεση της γέννησης τέκνου έως την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου αλλά χωρίς προθεσμία για την υποβολή της αίτησης).
Άρθρο 11– Ρυθμίσεις του ν. 3907/2011
Παράγραφος 3. Το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 36 του ν. 3907/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
«Σε περίπτωση έγκρισης παράτασης οικειοθελούς αναχώρησης παρέχεται δικαίωμα πρόσβασης στην εργασία αντίστοιχο της κατηγορίας που αφορούσε ο τίτλος διαμονής που κατείχε.».
Επιβεβαιώνεται το αυτονόητο, το οποίο δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις δεν αντιλαμβανόταν η διοίκηση.
Παράγραφος 6. α) Η περίπτωση α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 41 του ν. 3907/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
“α. Είναι ανήλικος που παρακολουθεί Ελληνικό σχολείο οποιασδήποτε βαθμίδας της εκπαίδευσης, ή οι γονείς ή τα πρόσωπα που έχουν την επιμέλειά του διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα.”
Θετική η προσθήκη του πρώτου εδαφίου, αυτονόητη πρόβλεψη για ένα σύγχρονο, δημοκρατικό κράτος.
Γεώργιος Τσαούσης, Δικηγόρος, Πρόεδρος ‘IMMIGRATIO’
Πέτρος Ντεμίρης, Δικηγόρος, μέλος Δ.Σ. & Ταμίας ‘IMMIGRATIO’
Αγγελική Κουζή, ασκούμενη Δικηγόρος, μέλος ‘IMMIGRATIO’
