Μειώνεται ο χρόνος απόδοσης της ιθαγένειας κατά ένα έτος με μέριμνα για τις ευάλωτες ομάδες

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Τι αλλάζει στο σύστημα πολιτογράφησης – Το νομοσχέδιο που το επόμενο διάστημα έρχεται στη Βουλή στοχεύει στον εξορθολογισμό του νομοθετικού πλαισίου, στην ομογενοποίηση και την επιτάχυνση των διαδικασιών πολιτογράφησης και ταυτόχρονα ενισχύει τη διαφάνεια υπογραμμίζει ο υπουργός Εσωτερικών Αλ. Χαρίτσης

Ενιαίες, αδιάβλητες διαδικασίες με μείωση του χρόνου απόδοσης της ιθαγένειας κατά έναν χρόνο φέρνει το εκσυγχρονισμένο σύστημα πολιτογράφησης, το οποίο περιγράφεται στο νέο νομοσχέδιο, που παρουσιάζει αποκλειστικά σήμερα η “Αυγή” της Κυριακής. Το νομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το επόμενο διάστημα και αφορά τη διαδικασία πολιτογράφησης τόσο για μετανάστες – υπηκόους τρίτων χωρών όσο και για ομογενείς. Σκοπός της νομοθετικής πρωτοβουλίας του υπουργού Εσωτερικών Αλ. Χαρίτση είναι να αποκατασταθούν αδικίες λόγω της αναποτελεσματικής λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού και του θεσμικού πλαισίου, αλλά και να μειωθεί η ταλαιπωρία που προκαλεί ο γραφειοκρατικός φόρτος. Να σημειωθεί ότι το παράβολο για την αίτηση πολιτογράφησης μειώνεται στα 550 ευρώ από 700 ευρώ, παρότι από την έρευνά μας εξακολουθεί συγκριτικά να είναι πολύ ακριβό.

Πώς θα γίνονται οι εξετάσεις

Το νομοσχέδιο φιλοδοξεί να επουλώσει τις πληγές της αναξιοπιστίας της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης. Έτσι, το υπουργείο Εσωτερικών προχωρά στην αναμόρφωση του συστήματος πολιτογράφησης, ομογενοποιώντας τους κανόνες εξέτασης για τους υποψήφιους τρίτων χωρών. Πλέον, η επιλογή των ερωτήσεων την ώρα της εξέτασης θα γίνεται ηλεκτρονικά. Έτσι, θα είναι τυχαία η επιλογή των 30 ερωτήσεων σε σύνολο 300, οι οποίες θα είναι αναρτημένες στην ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Ιθαγένειας.

Η τριμελής Επιτροπή Πολιτογράφησης θα τυπώνει τις ερωτήσεις και ο εξεταστής θα τις διαβάζει στον εξεταζόμενο προκειμένου να απαντήσει. Ο υποψήφιος καλείται να απαντήσει σωστά σε 20 από τις 30 ερωτήσεις Γεωγραφίας, Ιστορίας, Πολιτικών Θεσμών και Πολιτικής Πραγματικότητας και σε περίπου 25 ερωτήσεις που αφορούν την επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας. Η αξιολόγηση της γλωσσικής επάρκειας θα είναι συνολική. Αντίστοιχο σύστημα εφαρμόζεται στη Βρετανία.

“Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζονται η διαφάνεια και το αδιάβλητο της εξέτασης ενώπιον της Επιτροπής Πολιτογράφησης και ταυτόχρονα αποθαρρύνεται η υποβολή αντιρρήσεων ενώπιον του Συμβουλίου Ιθαγένειας και κατ’ επέκταση ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων” τονίζουν οι συντάκτες του νομοσχεδίου, εξηγώντας ότι πρόκειται για μεταφορά του συστήματος που ισχύει σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ. “Πρόθεση της κυβέρνησης είναι η ομογενοποίηση, το αδιάβλητο, το μετρήσιμο, αλλά και η επιτάχυνση της διαδικασίας” σημειώνουν οι συντάκτες του νομοσχεδίου. Επισημαίνουν, μάλιστα, ότι “ο μέχρι στιγμής χρόνος καθαρογραφής των πρακτικών είναι περί τους τρεις μήνες, ενώ με το νέο σύστημα ουσιαστικά μηδενίζεται”.

Ταυτόχρονα, θεσμοθετείται ειδικό ενιαίο πανελλαδικά τεστ για τη γνώση της ελληνικής γλώσσας σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, ούτως ώστε όσοι κατόπιν εξετάσεων κρίνονται ότι κατέχουν γλωσσική επάρκεια να μην εξετάζονται στη γλώσσα από την Επιτροπή Πολιτογράφησης.

Ενιαία η υπηρεσία στο υπουργείο Εσωτερικών

Αλλαγές στη διοικητική δομή φέρνει το νέο νομοσχέδιο προκειμένου να ομογενοποιηθούν οι υπηρεσίες, οι οποίες πλέον θα είναι υπό τον έλεγχο του υπουργείου Εσωτερικών. Έτσι, οι Διευθύνσεις Αστικής Κατάστασης των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων υπάγονται πλέον στο υπουργείο Εσωτερικών ως υπηρεσίες του και μετονομάζονται σε Περιφερειακές Διευθύνσεις Ιθαγένειας. Το δε Τμήμα Πολιτογράφησης Ομογενών της Κεντρικής Διεύθυνσης Ιθαγένειας του υπουργείου καταργείται και οι αρμοδιότητές του μεταβιβάζονται στο ενιαίο Τμήμα Πολιτογράφησης που θα αφορά και τους αλλογενείς, ενώ δημιουργείται ένα τμήμα Συντονισμού με σκοπό τη συνδρομή στον καλύτερο συντονισμό των υπηρεσιών.

Σκοπός αυτών των αλλαγών είναι να συρρικνωθεί ο γραφειοκρατικός φόρτος τόσο των αποκεντρωμένων διοικήσεων, όσο και του υπουργείου Εσωτερικών, ώστε να μειωθεί κατά ένα έτος ο χρόνος έγκρισης ή απόρριψης των αιτήσεων πολιτογράφησης, από τα 3,5 με 4 χρόνια που είναι σήμερα από την αίτηση μέχρι τη δημοσίευση σε ΦΕΚ, στα 2 χρόνια και 8 μήνες, και ακολουθεί η εκτιμώμενη αναμονή για την έκδοση του ΦΕΚ.

Σύμφωνα με το υφιστάμενο καθεστώς, μετά από 2,5 χρόνια περίπου από την αίτηση ο υποψήφιος ερχόταν για τις εξετάσεις. Συντασσόταν ο φάκελος από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και αυτός αποστελλόταν προς έγκριση στο υπουργείο Εσωτερικών για να υπογραφεί από τον υπουργό Εσωτερικών και κατόπιν ο εγκεκριμένος φάκελος επέστρεφε στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση.

Λιγότερη γραφειοκρατία και ταλαιπωρία

Με το νέο καθεστώς, επειδή θα είναι ενιαία η υπηρεσία υπό το υπουργείο Εσωτερικών, η τελική έγκριση θα γίνεται γρηγορότερα και με στόχο την εξοικονόμηση τουλάχιστον 9 μηνών! Έτσι, εκτός από το γραφειοκρατικό βάρος θα μειωθεί και η ταλαιπωρία των αιτούντων σε περίπτωση που λήξουν τα αναγκαία πιστοποιητικά.

Όπως εξηγούν συντάκτες του νομοσχεδίου, “μέχρι τώρα παρουσιάζονταν σημαντικές αδυναμίες στον συντονισμό και στην ενιαία αντιμετώπιση ομοειδών καταστάσεων”, προσθέτοντας ότι αυτό θα ισχύσει “τόσο σε επίπεδο Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, όπου σε επίπεδο διαδικασιών και τρόπου χειρισμού των υποθέσεων παρατηρούνταν διαφοροποιήσεις, όσο και σε επίπεδο υπουργείου, όπου η Διεύθυνση Ιθαγένειας αδυνατούσε να καθορίσει σε κάποιες περιπτώσεις ομοιογενείς ενιαίες διαδικασίες”. Επισημαίνουν, μάλιστα, ότι “σε αρκετές περιπτώσεις έχει εντοπιστεί η αποστολή αντιφατικών εγγράφων για ομοειδείς υποθέσεις”. Χαρακτηριστικό είναι ότι αυτή τη στιγμή οι εκκρεμείς παλιές αιτήσεις για πολιτογράφηση πριν το 2010 και τον Νόμο Ραγκούση που έχει το υπουργείο Εσωτερικών είναι 611 και υψηλόβαθμα στελέχη εκτιμούν ότι θα περαιωθούν σε 6 μήνες.

Δυνατότητα αναστολής

Επίσης, στην περίπτωση που ο αιτών πολιτογράφησης για λόγους που συνδέονται με την οικονομική κρίση φύγει από τη χώρα μας, η διαδικασία πολιτογράφησης αναστέλλεται για 18 μήνες. Ο αιτών την πολιτογράφηση, που θα ειδοποιείται για την αναστολή της διαδικασίας, θα μπορεί να αιτηθεί τη συνέχιση μόλις επιλέξει και πάλι τη χώρα ως σταθερό τόπο διαμονής. Αυτή η ρύθμιση αφορά όσους διατηρούν βιοτικούς δεσμούς στη χώρα και απουσιάζουν μέχρι 18 μήνες από αυτή. Οπότε, η διαδικασία αναστέλλεται και επανεξετάζεται μετά την εκ νέου εγκατάσταση στη χώρα για διάστημα ισόχρονο με την απουσία τους. Στην περίπτωση που επιστρέψει ο αιτών την πολιτογράφηση μετά από 18 μήνες χάνει το δικαίωμα πολιτογράφησης και πρέπει να αναμένει 7 χρόνια για να καταθέσει εκ νέου αίτηση.

Εναρμόνιση με το κοινοτικό δίκαιο

Παράλληλα, η Ελλάδα, με τις επικείμενες αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο, καλείται να εναρμονιστεί με το κοινοτικό δίκαιο και να αποδείξει έμπρακτα ότι μεριμνά για τις ευάλωτες ομάδες των μεταναστών που έχουν άδεια παραμονής. Εν μέρει θα και γίνει και πρωτοπορία. Έτσι, δίδεται η δυνατότητα σε ηλικιωμένους, άτομα με νοητική υστέρηση ή βαριά ψυχική ασθένεια, η οποία βεβαιώνεται από τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ), να κάνουν αίτηση για πολιτογράφηση και να εξεταστούν με ειδικές διαδικασίες, αφού βέβαια έχουν τις τυπικές προϋποθέσεις (χρόνια παραμονής κ.λπ.).

Από τη διοικητική πρακτική προέκυψε ότι η απόδοση ιθαγένειας σε αυτή την πληθυσμιακή κατηγορία επαφιόταν στη διακριτική ευχέρεια των στελεχών της διοίκησης. Αυτό είχε συνέπεια τον αποκλεισμό κάποιων από αυτές τις ομάδες, ενώ μεγάλο πρόβλημα αποκλεισμού υπήρχε για τα παιδιά που είχαν κάποιας μορφής σοβαρή αναπηρία, καθώς έμεναν μακριά από την εκπαίδευση και δεν μπορούσαν να αποκτήσουν ιθαγένεια.

Με τις νέες διατάξεις πρόκειται να θεσπιστεί η προστασία αυτών των πληθυσμιακών ομάδων όπως ισχύει και σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Οπότε, πλέον οι ανήλικοι με αναπηρία που γεννιούνται ή και μεγαλώνουν στην Ελλάδα αντιμετωπίζονται ισότιμα από άποψη ιθαγένειας.

Επίσης, οι άνω των 65 ετών ή όσοι ενήλικοι έχουν πιστοποιημένα νοητική ή σωματική ή ψυχική αναπηρία η οποία σχετίζεται με τη μειωμένη δυνατότητά τους να ικανοποιήσουν το σύνολο των ουσιαστικών προϋποθέσεων πολιτογράφησης θα εκτιμούνται με ειδική διαδικασία για την απόδοση ιθαγένειας. Να σημειωθεί ότι δεν αλλάζουν οι τυπικές προϋποθέσεις, όπως είναι το καθεστώς νόμιμης παραμονής, τα έτη διαμονής ή τα ποινικά κωλύματα. Τέλος, με τις νέες ρυθμίσεις, όσοι στερούνται δικαιοπρακτικής ικανότητας (π.χ. πρόσωπα με νοητική στέρηση) θα εκπροσωπούνται από τον δικαστικό συμπαραστάτη τους και μπορούν να πολιτογραφηθούν.

Μπαίνει τάξη

Για πρώτη φορά τάξη και στοιχειώδεις κανόνες στο ελληνικό γραφειοκρατικό χάος επιχειρεί να βάλει το νέο νομοθετικό πλαίσιο για τη διαπίστωση της ιθαγένειας όσων έχουν πρόγονο Έλληνα πολίτη, ουσιαστικά δηλαδή ομογενείς του εξωτερικού. Όπως εξηγούν στην “Αυγή” της Κυριακής οι συντάκτες του νομοσχεδίου, “μέχρι τώρα οι διαδικασίες που εφαρμόζονται δεν είχαν περιγραφεί σε νόμο και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να παρουσιάζονται αντιφατικές προσεγγίσεις ανά περιοχή και ανά περίοδο, αλλά και πιθανές εστίες διαφθοράς”. “Πρόκειται για διαδικασίες που ταλαιπωρούν χρόνια, εκτός από ομογενείς που γεννήθηκαν στο εξωτερικό, και Έλληνες πολίτες που αμφισβητείται η ιθαγένεια αυτών ή των προγόνων τους και παραμένουν μετέωροι επί χρόνια” επισημαίνουν.

Μέριμνα για τους ομογενείς από την πρώην ΕΣΣΔ

Ειδική μέριμνα θα υπάρχει στο νομοσχέδιο για τη μείωση της ταλαιπωρίας των ομογενών από την πρώην ΕΣΣΔ. Έτσι, προβλέπεται ότι οι ομογενείς από την πρώην ΕΣΣΔ, οι οποίοι διαμένουν στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως του πότε ήρθαν στη χώρα, θα εξετάζονται στην Ελλάδα. Παράλληλα, καταργούνται οι Ειδικές Επιτροπές και θα εξετάζονται από τις Επιτροπές Πολιτογράφησης με ειδική διαδικασία, η οποία θα εξετάζει την ομογενειακή τους ιδιότητα και ένα ελάχιστο επίπεδο ένταξης στην Ελλάδα, στο οποίο περιλαμβάνεται η στοιχειώδης γνώση της ελληνικής γλώσσας. Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι μαρτυρίες της μεγάλης ταλαιπωρίας με τη διαδικασία της πολιτογράφησης που πέρασαν όσοι ήρθαν στην Ελλάδα μετά το 2001, καθώς κάποιοι από αυτούς που μένουν στην Ελλάδα έπρεπε να ταξιδέψουν στη χώρα προέλευσής τους και να περάσουν εκεί από την Ειδική Επιτροπή, που αποτελείται από τον πρόξενο, έναν αστυνομικό και έναν εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών της δικής μας χώρας. Πλέον, η διαδικασία πολιτογράφησης για τους ομογενείς από την πρώην ΕΣΣΔ θα γίνεται στην Ελλάδα.

Η πολιτογράφηση σε αριθμούς

Με βάση τα στοιχεία του 2017, σε 35.198 ανήλθαν οι εξετασθείσες αιτήσεις για πολιτογράφηση. Από αυτές εγκρίθηκαν οι 33.718. Οι περισσότερες εγκεκριμένες αφορούν όσους γεννήθηκαν και φοίτησαν σε ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και υπήχθησαν στις διατάξεις του Νόμου 4332/2015 και αριθμούν τους 24.785 πολίτες. Η επόμενη κατηγορία που εντός του 2017 πολιτογραφήθηκε ήταν 3.676 ομογενείς, 3.483 αλλογενείς. Σε 979 πολίτες εγκρίθηκε η πολιτογράφηση με διαδικασία καθορισμού της ιθαγένειας. Επίσης, 787 ανήλικα και άγαμα τέκνα απέκτησαν ελληνική ιθαγένεια λόγω των γονιών τους και ακόμη 13 ομογενείς από χώρες της πρώην ΕΣΣΔ.

Το ποσοστό αποδοχής αιτημάτων για την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας ανέρχεται για τους ομογενείς στο 96,68%, για τους αλλογενείς στο 74,3% και σε 98,91% για όσους γεννήθηκαν ή φοίτησαν στη χώρα μας. Τέλος, ανακλήθηκαν 46 αποφάσεις κτήσης ιθαγένειας που συνήθως αφορά αφορούν πλαστά δικαιολογητικά.

Αποδοχή από όλους πλην της Χ.Α.

Αυτή η αλλαγή που φέρνει με νομοσχέδιο ο Αλ. Χαρίτσης αποτελεί συνέχεια της νομοθετικής πρωτοβουλίας του 2015. Τότε, με τον Νόμο 4332/2015, η κυβέρνηση έδωσε το δικαίωμα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας στη δεύτερη γενιά μεταναστών, δηλαδή σε παιδιά που έχουν γεννηθεί και μεγαλώνουν στην Ελλάδα. Η αποδοχή της πρότασης από το πολιτικό σύστημα πλην Χρυσής Αυγής ήταν αξιοσημείωτη, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις, και έτσι μέχρι σήμερα περίπου 60.000 παιδιά έχουν αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια.

Ακολούθησε νέα ρύθμιση, που αποσκοπούσε στην αποκατάσταση των σχέσεων με το ελληνικό κράτος για όσους ζούσαν στη χώρα για τουλάχιστον 12 χρόνια. Έτσι, τον Απρίλιο του 2018 θεσπίστηκε ειδική διάταξη που δίνει το δικαίωμα αίτησης πολιτογράφησης σε όσους διαμένουν νόμιμα στη χώρα για τουλάχιστον 12 χρόνια και δεν διαθέτουν συγκεκριμένους τύπους αδειών παραμονής. Μέχρι τότε ο νόμος είχε το θλιβερό προνόμιο να αποκλείει διά παντός δεκάδες χιλιάδες πρόσωπα (π.χ. όσους διαμένουν με άδεια εξαρτημένης εργασίας). Παράλληλα, η άδεια διαμονής αόριστης και δεκαετούς διάρκειας προστέθηκε σε αυτές που κρίνονται ως «ενταξιακές» και δίνει δικαίωμα αίτησης πολιτογράφησης στα επτά έτη, λύνοντας μια εγγενή αντίφαση της νομοθεσίας του 2010.

Ο υπουργός Εσωτερικών Αλέξης Χαρίτσης στην “Αυγή” της Κυριακής: Αποκαθιστούμε αδικίες χρόνων

Ο υπουργός Εσωτερικών Αλ. Χαρίτσης μιλά στην «Αυγή» της Κυριακής για τις αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο απόδοσης της ιθαγένειας που ο ίδιος θα εισηγηθεί στη Βουλή τις επόμενες μέρες. “Η απόδοση ιθαγένειας σε όλους όσοι, βάσει του νόμου, τη δικαιούνται είναι υποχρέωση για ένα κράτος που θέλει να λειτουργεί με όρους δικαίου” τονίζει ο υπουργός, υπενθυμίζοντας ότι “το 2015 η κυβέρνησή μας διόρθωσε μια μεγάλη αδικία, δίνοντας τη δυνατότητα απόκτησης ιθαγένειας σε κατηγορίες συμπολιτών μας που μέχρι τότε το σύστημα απέκλειε, ιδίως τα παιδιά που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ελλάδα”. “Τώρα φέρνουμε στη Βουλή μια δέσμη στοχευμένων μέτρων που εξορθολογίζουν το νομοθετικό πλαίσιο, ομογενοποιούν και επιταχύνουν τις διαδικασίες πολιτογράφησης και ταυτόχρονα ενισχύουν τη διαφάνεια” υπογραμμίζει ο Αλ. Χαρίτσης, επισημαίνοντας ότι “πρόκειται για ρυθμίσεις που θα διευκολύνουν σημαντικά χιλιάδες συμπολίτες μας οι οποίοι διεκδικούν τα αυτονόητα δικαιώματά τους”.

http://www.avgi.gr/article/9308591/9353101/meionetai-o-chronos-apodoses-tes-ithageneias-kata-ena-etos-me-merimna-gia-tis-eualotes-omades#