του Γεωργίου Τσαούση.
Στις 09.07.2016 συμπληρώθηκε ένας χρόνος από την ψήφιση, δημοσίευση και θέση σε εφαρμογή του Ν.4332/2015 (ΦΕΚ Α’76), με τον οποίο θεσπίστηκε η δυνατότητα χορήγησης ελληνικής ιθαγένειας στα παιδιά των μεταναστών, τη λεγόμενη ‘δεύτερη γενιά’, εφόσον αυτά γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή φοίτησαν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Με το ίδιο νομοθέτημα τροποποιήθηκαν διατάξεις του Κώδικα Μετανάστευσης & Κοινωνικής Ένταξης (Ν.4251/2014, ΦΕΚ Α’80), με σημαντικότερες αλλαγές αυτές που ρυθμίζουν τη νομιμοποίηση ιδιαίτερων κατηγοριών υπηκόων τρίτων χωρών, όπως διαμένοντες στη χώρα με τίτλους διαμονής εντός της τελευταίας δεκαετίας, σύζυγοι – μητέρες τέκνων που γεννήθηκαν στην Ελλάδα αλλά και παιδιά μεταναστών που φοίτησαν σε σχολεία στην Ελλάδα και μέχρι σήμερα δεν είχαν εξασφαλίσει τη νομιμότητα της διαμονής τους.
Όσον αφορά τη βασική ρύθμιση τον νόμου, αυτήν της ιθαγένειας στη δεύτερη γενιά, είχε εξ αρχής διαφανεί η πρόθεση αυστηροποίησης των επιμέρους ρυθμίσεων σε σχέση με τις αντίστοιχες του προηγούμενου νομοθετικού καθεστώτος, δηλαδή του Ν.3838/2010 (ΦΕΚ Α’ 49), γνωστού και ως ‘νόμου Ραγκούση’. Συγκεκριμένα, όσον αφορά τις περιπτώσεις γέννησης στην Ελλάδα, απαιτείται η σωρευτική πλήρωση των προϋποθέσεων της προηγούμενης από τη γέννηση πενταετούς νόμιμης διαμονής του ενός εκ των δύο γονέων αλλά και αμφοτέρων κατά τη στιγμή υποβολής της αίτησης, η εγγραφή του παιδιού στην Α’ Δημοτικού αλλά και η συνέχιση φοίτησής του μέχρι το χρονικό σημείο της αίτησης. Όσον αφορά δε την κατηγορία αιτούντων που φοίτησαν στην ελληνική εκπαίδευση, δεν αρκούν πλέον μόνο έξι (6) έτη φοίτησης σε οποιαδήποτε βαθμίδα αλλά εννέα (9) πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή ολόκληρης της δευτεροβάθμιας (δηλαδή έξι [6]) ή, τέλος, αποφοίτηση από λύκειο στην Ελλάδα και ολοκλήρωση σπουδών σε ελληνικό Α.Ε.Ι. ή Τ.Ε.Ι.
Πέραν όμως της ύπαρξης των ως άνω νομοθετικών παραμέτρων, είχε εξ αρχής διαφανεί η απροθυμία των εμπλεκόμενων στην εφαρμογή του νόμου υπηρεσιών για την κίνηση των προβλεπόμενων διαδικασιών, υπό την ανοχή μάλιστα των αρμόδιων κυβερνητικών παραγόντων. Ξεκινώντας από το τεχνικό πρόβλημα της ‘επικαιροποίησης του ηλεκτρονικού συστήματος’ των Διευθύνσεων Αστικής Κατάστασης των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων (η οποία πραγματοποιήθηκε τουλάχιστον έξι μήνες μετά την έναρξη εφαρμογής) και καταλήγοντας στη σημερινή αναμονή έως και επί επτά (7) μήνες ώστε οι δικαιούχοι να λάβουν βεβαίωση φοίτησης από τις συναρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας (Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης), φτάσαμε αισίως στον ένα χρόνο εφαρμογής του νόμου, με πενιχρά εν τέλει αποτελέσματα.
Έτσι, το τοπίο σήμερα έχει διαμορφωθεί ως εξής:
– οι 28.000 εκκρεμείς αιτήσεις από το ‘πάγωμα’ του Ν.3838/2010 οι οποίες, σύμφωνα με ρητή πρόβλεψη του νομοθέτη, θα εξεταζόταν πλέον ‘κατά προτεραιότητα’, βρίσκονται ακόμη σε Δήμους (τότε αρμόδιοι για την παραλαβή) και Αποκεντρωμένες Διοικήσεις,
– οι αιτήσεις των νέων δικαιούχων (γέννηση, φοίτηση) δεν έχουν επίσης ακόμη διεκπεραιωθεί, ξεπερνώντας ήδη τις σχετικές προθεσμίες των έξι (6) μηνών έως ενός (1) έτους, με πρόβλεψη να φτάσουμε οπωσδήποτε στο 2017 ενώ
– χιλιάδες ακόμη υπήκοοι τρίτων χωρών, οι οποίοι συγκεντρώνουν όλες τις ουσιαστικές προϋποθέσεις (πολυετής διαμονή στην Ελλάδα, φοίτηση, εργασία, δημιουργία οικογενειών κ.λπ.), βρίσκονται εκτός νομοθετικού πλαισίου, αφού η ισχύουσα ‘περί αλλοδαπών’ νομοθεσία – ακόμη και μετά την πρόσφατη τροποποίησή της, όπως προαναφέρθηκε – δεν τους δίνει ούτε καν τη δυνατότητα λήψης άδειας διαμονής!
Προσθέτοντας σε όλα τα ανωτέρω την υπενθύμιση για τη γενικότερη κακή κατάσταση στην οποία βρίσκεται το τελευταίο χρονικό διάστημα η δημόσια διοίκηση εν γένει – και όχι πάντα χωρίς δική της ευθύνη – αλλά και το γεγονός ότι το ζήτημα της απονομή της ελληνικής ιθαγένειας στα παιδιά των μεταναστών δε βρίσκεται εδώ και καιρό, για πολλούς και διάφορους λόγους, στην επικαιρότητα, δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια αισιόδοξης προοπτικής για το μέλλον. Η ελπίδα βέβαια ότι ορισμένοι – λίγοι ομολογουμένως – θα πράξουν όσα μπορούν ώστε να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι αρμόδιες υπηρεσίες υπό την απαραίτητη, στενή επίβλεψη των υπηρεσιακών και πολιτικών προϊσταμένων τους, υπάρχει αλλά δεν αρκεί. Όπως δεν αρκεί και το γεγονός ότι κάποιοι εξ ημών θυμίζουμε ότι … ναι, πέρασε από τότε κιόλας ένας χρόνος!
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω & Συμβουλίω Επικρατείας
Πρόεδρος της Ένωσης Νομικών Μεταναστευτικού Δικαίου ‘IMMIGRATIO’
